ZŁAMANIE I WYBICIE ZĘBA

Niemal każdy z nas ma drobne rysy na powierzchni zębów, większość z tych rys to pęknięcia szkliwa. Szkliwo, czyli zewnętrzna warstwa zęba jest twarde i kruche, dlatego bardzo często ulega niegroźnym pęknięciom, które nie wymagają żadnej interwencji.

Czasami, szczególnie z siekaczy czyli przednich zębów odłamuje się drobny fragment szkliwa. Jeśli jest to niewielkie odkruszenie i nie przeszkadza wizualnie pacjentowi, to albo nie wykonuje się żadnej czynności albo zapolerowuje się okolicę odłamania, tak aby ostry odcinek nie przeszkadzał językowi lub wardze. Większe odkruszenia położone nad dziąsłem i nie przebiegające przez wewnętrzną żywą część zęba czyli komorę bez problemu uzupełnia się światłoutwardzalnym wypełnieniem kompozytowym, identycznie jak w czasie leczenia próchnicy.

Więcej problemów występuje, gdy w wyniku złamania zęba dochodzi do obnażenia miazgi, czyli żywej tkanki wewnętrznej położonej w komorze i kanałach. W tej sytuacji ząb najpierw jest odtwarzany do kształtu pierwotnego, a później jest leczony kanałowo pod mikroskopem i w odpowiedni sposób odbudowany ostatecznie.

Najtrudniejsza sytuacja występuje gdy odłamuje się duży fragment zęba wraz z częścią korzenia. Jeśli koniec odłamanego fragmentu znajduje się do 3, maksymalnie 4 milimetrów pod dziąsłem istnieje możliwość uratowania zęba po wcześniejszym skomplikowanym przygotowaniu. W tej sytuacji niezbędne jest usunięcie części dziąsła. Nazywa się to gingiwektomią, wykonuje się ją odpowiednim wiertłem, oraz światłem lasera nodowo-jagowego Nd:YAG. Bez tego nie jest możliwe zachowanie suchości na czas rekonstrukcji a co za tym idzie cała praca  byłaby wykonana nieprawidłowo i nietrwale. Po odsłonięciu zachowanego fragmentu zęba i po uzyskaniu całkowitej czystości i suchości jest przeprowadzona trwała rekonstrukcja kompozytowa do kształtu pierwotnego. Następnie wykonuje się mikroskopowe leczenie kanałowe oraz odbudowę ostateczną.

Zabiegi na dziąśle nie są bolesne. Dziąsło jest tkanką łatwą do znieczulenia, po redukcji poziomu dzięki dużej zdolności do proliferacji dość szybko się regeneruje. Pęknięcia korzenia kończące się głębiej niż  4mm poniżej brzegu dziąsła oraz całkowite pęknięcia zęba na pół nie są aktualnie możliwe do naprawienia. Takie zęby wymagają usunięcia.

 

Umów wizytę

Wybicie zęba z zębodołu, czyli całkowite zwichnięcie jest szczególnym rodzajem złamania zęba. Jeśli w wyniku urazu ząb wypada na zewnątrz i co bardzo ważne można go odnaleźć, należy jak najszybciej włożyć go do ust (ALE NIE NALEŻY WKŁADAĆ GO SAMODZIELNIE W MIEJSCE Z KTÓREGO WYPADŁ) i udać się niezwłocznie do najbliższego gabinetu stomatologicznego. Jeśli ząb jest brudny, na przykład wpadnie w błoto lub w piasek, a jest możliwość opłukania go wodą należy to zrobić najpierw. Jeśli nie ma takiej możliwości należy umieścić go w jamie ustnej bezzwłocznie. Nie należy stosować alkoholu, środków odkażających lub czyszczących. Chodzi o to, aby ząb był stale zwilżony a ślina w jamie ustnej jest wbrew pozorom bardzo przyjaznym środowiskiem dla korzenia zęba. Ząb utrzymuje się w zębodole dzięki tak zwanej ozębnej czyli strukturze tworzącej liczne wiązania pomiędzy korzeniem a kością. Wybity ząb będzie częściowo pokryty włóknami ozębnej, część ozębnej będzie nadal w zębodole, włókna te mają bardzo dużą możliwość regeneracji. Jeśli uda się dostać do dentysty w ciągu kilkunastu minut, a maksymalnie pół godziny i korzeń nie jest skruszony istnieje duża szansa na przeprowadzenie skutecznej replantacji. Replantacja polega na umieszczeniu zęba z powrotem na miejsce do zębodołu. Szczególnie dotyczy to dzieci, które posiadają młode zęby stałe. Takie zęby posiadają krótki korzeń, który nie rozwinął się jeszcze ostatecznie, z tego powodu uderzenie, na przykład huśtawką, dość łatwo może zęba wybić. Jednakże to właśnie te zęby posiadają największą szansę na przyjęcie się po replantacji. W przypadku zębów o zakończonym rozwoju korzenia, u dorosłych i starszych dzieci, konieczne będzie leczenie kanałowe. W każdym przypadku ząb replantowany należy tymczasowo zszynować, czyli ustabilizować przy pomocy zębów sąsiednich. Im upłynie więcej czasu, im ząb i zębodół są w gorszym stanie, tym szanse na uratowanie zęba maleją. Jednakże zawsze warto dążyć do pilnej wizyty u dentysty. Najczęściej nie replantuje się wybitych zębów mlecznych, jednakże również i w tym przypadku warto udać się do specjalisty w celu diagnostyki ewentualnych uszkodzeń kości lub sąsiednich zębów.

Mówimy tu o częściowym zwichnięciu zęba, szanse na zachowanie zęba są bardzo duże. Przede wszystkim nie należy nim ruszać i sprawdzać czy da się wyjąć. Po drugie należy udać się możliwie szybko do dentysty. Lekarz oceni czy ząb jest uszkodzony, czy nie jest spękany. Jeśli jest cały lub uszkodzenia są możliwe do naprawy, po odpowiedniej rekonstrukcji ząb może być poddany czasowemu zszynowaniu. Najczęściej w pierwszym okresie ząb jest w szoku, nie reaguje na bodźce i nie zmienia barwy. W tym okresie nie wykonuje się leczenia kanałowego. Jeśli po kilku dniach lub kliku tygodniach ząb odzyskuje reakcję na czynniki zewnętrzne jest szansa na uniknięcie leczenia kanałowego. Jeśli jednak nie ma w dalszym ciągu reakcji lub ząb zmienia kolor na siny, fioletowy, różowy lub szary, podejmuje się leczenie kanałowe. W przypadku świeżej zmiany koloru zęba, barwa najczęściej powraca do normy po leczeniu kanałowym. Jeśli jednak ząb uległ urazowi przed kilkoma laty, najczęściej ma kolor brązowy i tutaj leczenie kanałowe nie jest wystarczające do odzyskania pierwotnego koloru. W takiej sytuacji odbudową preferowaną jest odbudowa przy pomocy korony protetycznej.

Łukasz Zienkiewicz

Lekarz dentysta